Toksoplazmoza niebezpieczna w ciąży.

Toksoplazmoza jest wywoływana przez pasożyta - pierwotniaka Toxoplasma gondii. Możliwe jest jego przenoszenie przez psy, świnki morskie i przede wszystkim koty, ale również świnie, owce, kozy i drób.

Źródłem zarażenia w naszych warunkach geograficznych są odchody kota, w których znajdują się formy zakaźne pasożyta. Kał zarażonych kotów wysycha i z kurzem, wiatrem przenoszony jest w odległe miejsca i może znaleźć się w glebie, na owocach, warzywach, w otwartych studniach. Zatem jeżeli człowiek zje nieumyte owoce, warzywa, wypije nieprzegotowaną wodę studzienną może to spowodować zarażenie. Dzieje się tak jednak rzadko. W opisany sposób zarażają się zwierzęta (bydło, owce, ptaki), w których mięśniach tworzą się cysty pasożyta będące formami zakaźnymi dla człowieka. Do zarażenia ludzi dochodzi najczęściej właśnie przez spożycie mięsa surowego, półsurowego, wędlin zawierających cysty pasożyta. Mięso zatem przed spożyciem powinno być dostatecznie ugotowane lub upieczone. 
 

Aby zapobiegać zarażeniu się toksoplazmozą, należy przestrzegać zasad higieniczno-dietetycznych.

• nie spożywać mięsa surowego (tatar, carpaccio), półsurowego (krwiste steki, befsztyki i inne) wędlin jedynie wędzonych.

• przechowywać mięso przed spożyciem w zamrażarce (niska temperatura niszczy cysty pierwotniaka).

• używać osobnej deski do obróbki mięsa, najlepiej szklanej, którą można parzyć wrzątkiem, myć w zmywarce.

• myć ręce przed każdym posiłkiem i podczas jego przygotowywania, a także po kontakcie z ziemią, kotami, surowym mięsem.

• pić przegotowaną wodę i przegotowane mleko

• wyparzać kocie kuwety wrzątkiem.

• karmić kotów pokarmem z puszek lub suchą karmą.

• chronić żywność i wodę przed karaluchami i muchami przenoszącymi pasożyty mechanicznie.

Na szczęście, przypadki zarażenia się toksoplazmozą są rzadkie. Jednakże konsekwencje nierozpoznanego zarażenia toksoplazmozą, szczególnie u kobiet w ciąży są bardzo poważne. Samo rozpoznanie choroby nie jest trudne, kłopotliwe i kosztowne.

Toksoplazmoza jest dla płodu bardzo niebezpieczna. Toksoplazmoza u nienarodzonego jeszcze dziecka może spowodować:

• wodogłowie

• zaatakować siatkówkę oka (powodując ślepotę)

• ciężko uszkodzić wątrobę.

Praktyka pokazuje, że leczenie wzroku nie jest możliwe (w szczególności nie można przywrócić wzroku) oraz nie jest możliwe całkowite wyleczenie wątroby. Leczenie wodogłowia jest możliwe. Można je leczyć zarówno w czasie życia płodowego (śródmacicznie) jak i już po urodzeniu się dziecka.

Toksoplazmoza jest chorobą wywoływaną przez pasożyta przenoszonego przez zwierzęta oraz znajdującego się w surowym mięsie czy niemytych surowych warzywach czy owocach. Po zarażeniu pasożyt zagnieżdża się w mięśniu macicy i pozostaje tam w formie przetrwalnikowej. Jest w stadium uśpienia. Zarażonej kobiecie pasożyt nie szkodzi. Niebezpieczny jest dla dziecka rozwijającego się w łonie zarażonej matki.

Są dwie możliwości zarażenia się toksoplazmozą. Pierwsza możliwość to taka, gdy kobieta zaraziła się pasożytem jeszcze przed zajściem w ciążę. Obecnie uważa się, że w takiej sytuacji pasożyt nie ma szans, by przedostać się z organizmu matki przez łożysko do organizmu dziecka. Płód nie jest wówczas zagrożony. Lepiej jednak unikać zarażenie się toksoplazmozą, bowiem zaobserwowano przypadki prawdopodobnego przedostania się pasożyta przez łożysko do organizmu płodu, gdy matka jest osłabiona i ma bardzo niską odporność.

Drugą możliwością jest sytuacja, gdy matka zaraziła się toksoplazmozą już w trakcie ciąży. Spore grono specjalistów jest zdania, że pasożyt przenika do organizmu płodu wyłącznie w sytuacjach, gdy zakażenie jest świeże.

Toksoplazmozie należy zapobiegać u kobiet ciężarnych, których badania krwi pokazały, że nigdy na tę chorobę nie chorowały. Zabezpieczenie się polega głównie na stosowaniu zasad higieniczno-dietetycznych odpowiednich dla toksoplazmozy. Jeżeli badania krwi wykazały, iż kobieta zarażenie przebyła (często bezobjawowo i nieświadomie), to nie grozi jej ponowne zarażenie.

Badania w kierunku toksoplazmozy

Zbadanie, czy osoba przebyła zarażenie toksoplazmą wykonuje się pobierając krew i poszukując w niej specyficznych przeciwciał. Standardowo wykonuje sie to u każdej kobiety po pierwszej wizycie u ginekologa potwierdzającej ciążę. 

W przypadku niewykrycia przeciwciał, udziela się pacjentce zaleceń higieniczno-dietetycznych i badania powtarza się co trzy miesiące. W przypadku wykrycia przeciwciał konieczne jest określenie, czy do infekcji doszło przed ciążą czy już w czasie jej trwania. Służy temu badanie określające wiek przeciwciał (awidność przeciwciał).

Jeśli kobieta zaraziła się pasożytem już w czasie ciąży, możliwe jest skuteczne leczenie. Leczenie jest przeprowadzane spiramycyną. Antybiotyk musi być przyjmowany regularnie aż do końca ciąży codziennie.