Niepłodność laktacyjna

Jak sama nazwa wskazuje niepłodność laktacyjna poporodowa (z ang. LAM) jest to niepłodność w okresie karmienia piersią. Jest to zjawisko naturalne, które uniemożliwia kobiecie ponowne zajście w ciążę po niedawno przebytym porodzie. Długość trwania tego typu niepłodności jest sprawą indywidualną i zależy od kilku czynników.

Na czym polega to zjawisko? LAM związane jest z prolaktyną, a konkretnie z wysokim poziomem prolaktyny u kobiet karmiących wyłącznie piersią. Karmienie piersią, a właściwie odruch ssania wywołuje wydzielanie prolaktyny z przysadki mózgowej, ona zaś stymuluje organizm do produkcji mleka. Wysoki poziom prolaktyny hamuje wydzielanie FSH i LH, blokując dojrzewanie komórki jajowej, a co za tym idzie owulację.

Przyjmuje się, że tak wysoki poziom prolaktyny u kobiet niekarmiących piersią albo karmiących w sposób mieszany (pokarm matki i mieszanki mleczne) utrzymuje się tylko przez pierwsze 3 tygodnie, a owulacja występuje u nich między 4 a 6 tyg. po porodzie. Choć przy karmieniu mieszanym powrót płodności uzależniony jest od proporcji ilościowych między mlekiem matki, a innym pożywieniem. Zdarza się, że mamy nie obserwują powrotu płodności często przez cały okres karmienia piersią, mimo dokarmiania, wobec czego LAM może trwać nawet do roku czasu.

U kobiet karmiących wyłącznie piersią wysoki poziom prolaktyny utrzymywać się może znacznie dłużej, a badania wykazały, że pierwsza owulacja występowała między 14 tygodniem, a 2-gim rokiem po porodzie. Jest to sprawa bardzo indywidualna, dlatego też nie można zakładać, że skoro u jednej kobiety płodność nie wróciła po odstawieniu dziecka od piersi, to u innej będzie tak samo. Najistotniejsza jest długość wyłącznegokarmienia piersią – badania wykazały, że mamy, które karmiły dziecko przez 4 miesiące obserwowały powrót płodności po średnio 28 tygodniach, u karmiących przez 5 miesięcy niepłodność laktacyjna trwała średnio 32 tygodni, zaś mamą karmiącym przez 7 miesięcy płodność wróciła po ok. 42 tygodniach. Najczęściej powrót płodności występuje po wprowadzeniu dokarmiania dziecka, czyli po ok. 6-8 miesiącach.

Brak pierwszej poporodowej miesiączki nie oznacza, że kobieta nie może zajść w ciążę. Zdarza się bowiem, że dojdzie do jajeczkowania, zanim pojawi się menstruacja. Normalną sytuacją jest również brak owulacji podczas pierwszych krwawień. Trzeba zatem pamiętać, że niepłodność laktacyjna uzależniona jest w dużej mierze od trybu życia, od cech dziedzicznych czy predyspozycji biologicznych kobiety.

 

Wobec tego niepłodność laktacyjną, jako metodę zapobiegania ciąży, należy traktować z dystansem. Ale Światowa Organizacja Zdrowia zaleca stosowanie tej metody, jeśli spełnione są następujące kryteria:

1. Czy dziecko ma mniej niż 6 miesięcy życia?

2. Czy po 56 dniach po porodzie nie wystąpiło krwawienie?

3. Czy dziecko karmione jest piersią – wyłącznie czy prawie wyłącznie?

Jeśli powyższe kryteria są spełnione, istnieje średnio 2% prawdopodobieństwa zajścia w ciążę. Przy pełnym karmieniu możliwość ta obniża się do 0,7%, a wzrasta do 2,9% przy prawie wyłącznym.

Dlatego też wiele kobiet, przed ukończeniem przez dziecko 6 miesiąca życia, zaczyna obserwować przebieg swojej niepłodności laktacyjnej, a główne wskaźniki płodności (śluz szyjkowy, temperatura ciała) mogą pomóc w określeniu powracającego jajeczkowania. Pomocne w tym mogą być urządzenia (komputery cyklu, mikrokomputery), dzięki którym obserwacje nie będą uciążliwe.