Cykl miesiączkowy

Jako kobieta powinnaś znać swój organizm, jak działa i czym się to objawia. Przede wszystkim powinnaś znać swój cykl miesiączkowy i co nim steruje.

Cykl miesiączkowy trwa najczęściej 28 dni (nie powinien trwać dłużej niż 35 dni i krócej niż 25 dni) i jest to czas między jednym a drugim krwawieniem, przy czym pierwszym dniem cyklu jest pierwszy dzień krwawienia a ostatnim dniem cyklu ostatni dzień przed krwawieniem.

Za tę cykliczność odpowiada szereg hormonów a nad wszystkim kontrolę sprawuje podwzgórze. Po kolei:

Podwzgórze jako nadrzędny narząd sterujący między innymi układem hormonalnym człowieka wydziela hormony tzw. gonadotropiny, do których należą FSH i LH.

FSH, czyli folikulotropina pobudza dojrzewanie pęcherzyków jajnikowych oraz wydzielanie estrogenów.

LH to hormon luteinizujący, który odpowiada za pobudzenie owulacji. Jego największe stężenie we krwi jest tuż przed jajeczkowaniem. Nazywane jest to pikiem LH.

Są jeszcze dwa hormony, o których zapewne słyszałaś to hormony wydzielane przez jajniki czyli estrogen oraz przez ciałko żółte – progesteron. Opowiadają one za wykształcenie się drugorzędnych cech płciowych u kobiety w czasie pokwitania oraz przez cały płodny okres swego życia za cykl miesiączkowy.

Do rzeczy.

W każdym cyklu miesiączkowym występują w całym organizmie kobiety, a szczególnie w błonie śluzowej macicy, charakterystyczne zmiany, które można podzielić na cztery fazy:

1. faza wzrostu (proliferacji, faza pęcherzykowa, folikularna, estrogenowa),

2. faza owulacyjna (jajeczkowania),

3. faza wydzielnicza (ciałka żółtego, progesteronowa),

4. faza krwawienia miesiączkowego.

W czasie cyklu miesiączkowego zachodzą w ciele kobiety zmiany mające na celu przygotować organizm do ciąży. Pierwsza faza cyklu miesiączkowego po krwawieniu (faza wzrostu) obejmuje odbudowę błony śluzowej jamy macicy (endometrium) oraz jej rozrost pod wpływem wydzielanych przez jajniki estrogenów, których stężenie we krwi stale wzrasta. Estrogeny powodują też rozwieranie się ujścia szyjki macicy oraz produkcję śluzu, który przy wysokim poziomie tych hormonów staje się przejrzysty i ciągliwy. W tym czasie pod wpływem FSH w jajniku, na zmianę raz lewym raz prawym, dojrzewa najczęściej jeden pęcherzyk jajnikowy, który pod koniec tej fazy jest w pełni wykształconym dojrzałym pęcherzykiem Graafa, czyli pęcherzykiem wypełnionym płynem i zawierającym jedną komórkę jajową. W jajniku jest wiele tzw. pęcherzyków pierwotnych i w każdym cyklu tylko jeden z nich dojrzewa. Czasem, bardzo rzadko, dojrzewają dwa pęcherzyki i uwalniają dwie komórki jajowe. Długość trwania fazy dojrzewania jest różna w poszczególnych cyklach u jednej kobiety, a różnice jej długości u różnych kobiet są jeszcze większe.

Pod wpływem innego hormonu LH następuje owulacja. Ma to miejsce najczęściej na około 14 dni przed następną miesiączką. Jest to faza owulacyjna. Uwolniona komórka jajowa jest wyłapana przez strzępki jajowodu. Następnie wędruje ona jajowodem w kierunku macicy, która od tego momentu jest pod działaniem wydzielanego przez ciałko żółte, progesteronu.

Pod jego wpływem następuje rozwój gruczołów błony śluzowej i wzbogaceniu ich wydzieliny w różne substancje odżywcze. Ma to na celu przygotowanie błony śluzowej macicy na przyjęcie zapłodnionego jaja, czyli zagnieżdżenia. Progesteron powoduje także zmianę wyglądu śluzu szyjkowego na biały i gęsty oraz podwyższenie podstawowej temperatury ciała. Po owulacji komórka jajowa przemieszcza się wewnątrz jajowodu w kierunku macicy i jest w tym czasie gotowa do zapłodnienia. Żyje ona najwyżej 12-24 godziny i obumiera, jeśli nie doszło do zapłodnienia. W tym przypadku po kilkunastu dniach czynność ciałka żółtego zanika, poziom hormonów spada i zaczyna się miesiączka, a więc nowy cykl.

Faza ciałka żółtego trwa ok. 12-16 dni i jej długość podlega bardzo małym wahaniom u określonej kobiety. Po tej fazie następuje krwawienie miesiączkowe.

Faza ciałka żółtego w przypadku ciąży

Do zapłodnienia może dojść w czasie pierwszej doby po owulacji i jeśli tak się stało, to po kilkudniowej wędrówce przez jajowód zygota zagnieżdża się w śluzówce macicy. Do zagnieżdżenia się oraz prawidłowego rozwoju małego zarodka konieczne jest, aby śluzówka macicy (endometrium) była odpowiednio rozwinięta, a więc niezbędny jest progesteron. Aby nie doszło do spadku poziomu tego hormonu i skutkiem tego złuszczenia się śluzówki macicy (czyli miesiączki), hormon gonadotropina kosmówkowa (HCG), powoduje dalszy rozwój ciałka żółtego i produkcję przez nie progesteronu. Ciałko żółte rozrasta się, tworząc tzw. ciałko żółte ciążowe. Poziom progesteronu podwyższa się i temperatura również nieco się podnosi.