Temperatura ciała a cykl kobiety

Stereotypem jest, że temperatura ciała zdrowego człowieka wynosi zawsze 36,6°C. Dlatego wiele osób myśli, że gdy termometr wskazuje temperaturę inną niż 36,6°C, to z organizmem dzieje się coś złego. Trzeba wiedzieć, że wartość ta może być stale wyższa lub niższa, dlatego też każdy człowiek ma określoną Podstawową Temperaturę Ciała (PTC). Jest to tak zwana temperatura spoczynkowa, w okresie maksymalnego spokoju, mierzona zaraz po przebudzeniu.

U większości ludzi PTC waha się w granicach od 36 a 37°C, a u dzieci normą są jeszcze wyższe wskazania termometru. Prawidłowa temperatura organizmu to taka, która zapewnia właściwe środowisko dla procesów zachodzących w naszym ciele. Gorączka nie jest wobec tego stanem normalnym, ale świadczy o sprawnych mechanizmach obronnych przeciwko czynnikom powodującym stany zapalne.

Na początku należy zaznaczyć, że temperatura ciała rządzi się nie tylko cyklem dobowym. Wartości temperatury są niższe rano niż wieczorem, ale na poziom ciepłoty ciała ma wpływ również wiek i płeć, gdyż u kobiet miesiączkujących temperatura różni się w zależności od fazy cyklu. Zatem w uproszczeniu można stwierdzić, że wzrost PTC zwiastuje dni płodne, a co za tym idzie jest to jeden z najważniejszych wskaźników płodności kobiety.

Zdać sobie trzeba sprawę, że cykl miesięczny jest ściśle powiązany ze zmianami hormonalnymi zachodzącymi w organizmie, a zmiany PTC to wynik zmian stężenia progesteronu we krwi, na które to organizm reaguje bardzo szybko. Cykl miesiączkowy nazywany jest też często cyklem dwufazowym, dla zaznaczenia, że po fazie temperatur niższych następuje faza temperatur wyższych. W pierwszej fazie dominują estrogeny (od menstruacji do owulacji), zaś druga faza charakteryzuje się dominacją progesteronu (trwa od owulacji do kolejnej menstruacji). Choć oczywiście cykle jednofazowego przebiegu PTC, tzw. bezowulacyjne, są rzeczą naturalną i każda kobieta może ich doświadczyć w swoim życiu.

Progesteron zwany potocznie luteiną to najważniejszy żeński hormon płciowy. Stężenie jego wzrasta jeszcze przed owulacją i doprowadza do pęknięcia pęcherzyka Graffa, czyli jajeczkowania. Wzrost poziomu progesteronu przed owulacją może doprowadzić do pierwszego wzrostu podstawowej temperatury ciała. Wcześniej jednak dochodzi do nieznacznego spadku PTC, a moment pomiędzy niższą a wyższą temperaturą zależną od progesteronu to tzw. skok temperatury. W kolejnych dniach cyklu stężenie progesteronu rośnie, co utrzymuje PTC na stosunkowo stałym poziomie. Dopiero przed zakończeniem cyklu, czyli wystąpieniem kolejnej miesiączki temperatura organizmu obniża się, co jest wynikiem spadku stężenia progesteronu. Jeśli w czasie płodności doszło do współżycia oraz jeśli wyższa wartość PTC utrzymuje się dłużej niż 16 dni, a krwawienie nie następuje, można przypuszczać, że doszło do zapłodnienia.

Należy zwrócić uwagę na szereg czynności, które mają wpływ na prawidłowy pomiar PTC:

• Codzienne pomiary PTC są czynnikiem kluczowym.

• Temperaturę należy mierzyć zaraz po przebudzeniu, przed rozpoczęciem jakiejkolwiek aktywności.

• Ważne jest, aby sen trwał minimum 2-3 godziny (jest to istotna informacja dla kobiet, które mają pracę zmianową).

• Należy zdecydować się na jeden sposób pomiaru – najbardziej miarodajne przyjmuje się mierzenie temperatury w jamie ustnej, najlepiej pod językiem.

• W czasie pomiaru termometr nie powinien być ruszany, a najdokładniejsze pomiary uzyskuję się używając termometru codziennie w ten sam sposób.

Dla wielu kobiet pomiar PTC przy określaniu dni płodny i niepłodnych, czyli tak zwana metoda termiczna zapobiegania ciąży, jest uciążliwa i rezygnują z tego na rzecz innych środków zapobiegania ciąży. Na szczęście dostępne są obecnie na rynku urządzenia, które dzięki wbudowanemu czujnikowi temperatury oraz odpowiedniemu oprogramowaniu, skutecznie prowadzą analizę płodności. Dzięki takim urządzeniom możliwe jest wykonywanie dokładnych pomiarów  PTC, gdzie porównaniem wyników i interpretacją danych zajmuje się sam komputer, co pozwala dokładnie określić w jakiej fazie cyklu kobieta aktualnie się znajduje.